مثلثی فراتر از آجر و بتن

بازآفرینی اجتماعی: مسیر توسعه جایگاه صنعت ساختمان به بهانه برگزاری بیست و هشتمین نمایشگاه ساختمان در اصفهان

صنعت ساختمان، فراتر از یک موتور صرفاً اقتصادی، به دلیل تأثیرات گسترده و عمیق خود بر محیط زیست، اقتصاد محلی و زیرساخت‌های فیزیکی جوامع، ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای بازآفرینی اجتماعی و توانمندسازی پایدار دارد. این بازآفرینی نه تنها به توسعه اقتصادی جایگاه صنعت کمک می‌کند، بلکه شامل فرآیندها، طراحی و تأثیرات بلندمدت پروژه بر ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان می‌شود.

با برگزاری بیست و هشتمین نمایشگاه تخصصی صنعت ساختمان اصفهان، فرصتی بی‌نظیر فراهم آمده است تا این گفتمان محوری به یک استراتژی عملیاتی تبدیل شود و صنعت، مسئولیت خود در قبال توسعه و مشارکت‌های اجتماعی را به کانون توجه خود آورد.

به قلم نصرالله شریفی، خبرنگار رسانه مسئولیت اجتماعی

از «سازنده صرف» تا «خالق ارزش اجتماعی»

پارادایم جدید ایجاب می‌کند که صنعت ساختمان از یک «سازنده» صرف به یک «خالق ارزش اجتماعی» تبدیل شود. این امر مستلزم آن است که ارزش اجتماعی نه به عنوان یک اقدام جانبی یا انطباق با مقررات، بلکه به عنوان یک معیار عملکردی هم‌ردیف با سودآوری و زمان‌بندی پروژه تعریف و اجرا گردد.

این رویکرد عملی نه تنها برای جامعه ارزش‌آفرینی می‌کند، بلکه برای شرکت‌های ساختمانی نیز منافع اقتصادی طولانی‌مدت، بهبود تصویر عمومی و پایداری کسب‌وکار به ارمغان می‌آورد.

تغییر پارادایم: از «چگونه» به «برای چه کسی؟»

کلید موفقیت در این دوران، تغییر پارادایم از تمرکز بر «چگونه بسازیم؟» به درک عمیق «چرا و برای چه کسی می‌سازیم؟» است. این رویکرد چندوجهی، هسته اصلی توسعه اجتماعی در ساختمان‌سازی است. توسعه اجتماعی، تعهدی است که بر ایجاد محیط‌هایی تأکید می‌کند که به تقویت انسجام اجتماعی، افزایش عدالت فضایی و ارتقاء سلامت عمومی و روانی شهروندان کمک کنند.

ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها باید فراتر از هدف اصلی خود، فضاهایی را برای تعاملات انسانی، حس تعلق و ارتقای کیفیت زندگی فراهم آورند. سرمایه‌گذاری در جنبه‌های اجتماعی ساختمان‌سازی، در واقع سرمایه‌گذاری آگاهانه در سرمایه انسانی و اجتماعی آینده جوامع محسوب می‌شود.

هزینه اجتماعی نادیده گرفتن ابعاد انسانی

نادیده گرفتن ابعاد اجتماعی در پروژه‌های ساختمانی، گرچه ممکن است به ساخت سازه‌هایی بی‌نقص از نظر فنی منجر شود، اما در نهایت از منظر اجتماعی ناکارآمد یا حتی مخرب خواهند بود. پیامدهای آن شامل جابجایی‌های ناخواسته، تشدید نابرابری‌های فضایی، یا ایجاد فضاهای شهری است که تعاملات انسانی را محدود می‌کنند و سرمایه اجتماعی (شبکه‌های اعتماد و همکاری) را تضعیف می‌سازند.

توسعه اجتماعی در این صنعت به معنای سرمایه‌گذاری آگاهانه در رفاه انسان‌ها و تقویت پیوندهای اجتماعی در کنار توسعه فیزیکی است؛ گذاری از یک فرآیند صرفاً مهندسی به یک فرآیند توسعه انسان‌محور.

استراتژی‌های گذر از مقررات و حرکت به سوی توسعه پایدار

برای استفاده حداکثری از ظرفیت‌های بازآفرینی اجتماعی، صنعت ساختمان باید اقدامات خود را فراتر از رعایت حداقل مقررات ببرد و بر پایداری مشارکت‌های اجتماعی متمرکز شود:

مشارکت عمومی و مشاوره محلی: هیچ بازآفرینی اجتماعی بدون درگیر کردن و توانمندسازی افرادی که بیشترین تأثیر را می‌پذیرند، موفق نخواهد بود. ایجاد سازوکارهای دائمی برای مشارکت عمومی و دریافت بازخورد از ساکنان محلی، در مراحل اولیه طراحی و برنامه‌ریزی، تضمین می‌کند که ساختمان نهایی به نیازهای واقعی جامعه پاسخ می‌دهد.

تقویت سلامت و سرمایه اجتماعی: از طریق تأثیر مستقیم بر محیط کار و محیط زیست زندگی، صنعت می‌تواند نقش دوگانه‌ای در شکل‌دهی به سلامت اجتماعی (احساس تعلق، امنیت و رضایت) و تقویت سرمایه اجتماعی (شبکه‌های روابط و اعتماد متقابل) ایفا کند.

مأموریت جدید در نمایشگاه بیست و هشتم

صنعت ساختمان در دوران معاصر، مأموریتی فراتر از ساختن دیوارها و سقف‌ها دارد. این صنعت در نقطه‌ای استراتژیک قرار گرفته است که می‌تواند نابرابری‌های موجود را تشدید کند یا پلی به سوی آینده‌ای عادلانه‌تر و پایدارتر بسازد. بازآفرینی اجتماعی می‌تواند ضمن ارتقای سطح جایگاه، موانع اقتصادی بر سر راه این صنعت را نیز برطرف نماید.

بیست و هشتمین نمایشگاه تخصصی ساختمان اصفهان، بستر حیاتی برای تجمع رهبران صنعت، نخبگان و مبتکران است تا با گذار از تفکر صرفاً فنی-اقتصادی، رویکرد توسعه اجتماعی را به یک اصل لایتغیر تبدیل کنند. ایجاد یک تشکل فعال و هدفمند در زمینه توسعه اجتماعی، می‌تواند گام مؤثری در رفع موانع موجود و تعریف نقشه راه برای این پارادایم جدید باشد.